Πρόγραμμα ενίσχυσης της ενεργού πολιτειότητας

Τίτλος του προγράμματος: 

«Μνημεία και γειτονιά χωρίς σκουπίδια»

 

Τη φετινή σχολική χρονιά 2024-25 στο νηπιαγωγείο μας -εκτός των άλλων προγραμμάτων- υλοποιήσαμε και το πρόγραμμα ενίσχυσης της ενεργού πολιτειότητας με τίτλο «Μνημεία και γειτονιά χωρίς σκουπίδια», διάρκειας 10 ωρών.

Οι δράσεις του προγράμματος εντάσσονται στη Θεματική Ενότητα: «Φροντίζω το Περιβάλλον» των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων και πιο συγκεκριμένα στον τομέα «Οικολογία-Παγκόσμια και Τοπική Φυσική Κληρονομιά», στη Θεματική Ενότητα: «Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ-Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη» καθώς επίσης και στον τομέα «Εθελοντισμός και Διαμεσολάβηση».

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Ο στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν να γνωρίσουν και να αναλύσουν τα παιδιά την ανάγκη για στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στο μεγάλο πρόβλημα της απόρριψης απορριμμάτων σε δημόσιους χώρους αλλά και στην περιοχή γύρω από το νηπιαγωγείο και το σπίτι τους , όπως δρόμοι, πλατείες, πάρκα και παραλίες καθώς και σε χώρους μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής αξίας, όπως αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά πάρκα και ναοί. 

Επίσης, θα πρέπει να κατανοήσουν την αποφυγή απόρριψης σκουπιδιών οπουδήποτε γύρω τους και να προτείνουν κάποιες λύσεις για συγκεκριμένους χώρους απόρριψης σκουπιδιών (σακούλες και τσάντες, κάδοι σκουπιδιών και καλάθια απορριμμάτων). Θα αναγνωρίσουν τα προβλήματα που δημιουργούνται από την απόρριψη απορριμμάτων και θα προτείνουν λύσεις. Θα ενημερώσουν και θα ευαισθητοποιήσουν την οικογένεια, τους φίλους και άλλους γύρω τους για τα προβλήματα και τις συνέπειες της κακής διαχείρισης των σκουπιδιών, με στόχο τη μείωση τους και τη διατήρηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της γειτονιάς τους.

ΤΜΗΜΑ Α1 

Πεδίο Υλοποίησης

Η αυλή, οι χώροι του νηπιαγωγείου, ο ψηφιακός χώρος του διαδικτύου.

Φάσεις Υλοποίησης Δράσης

1η Φάση: Διερεύνηση (2 ώρες)

Στόχοι: Να εξοικειωθούν τα παιδιά με τα μνημεία και να αναγνωρίσουν τη σημασία της καθαριότητας σε αυτά.

Δραστηριότητα 1: Μνημεία σε φωτογραφίες

Η δραστηριότητα περιλαμβάνει μια παρουσίαση φωτογραφιών των μνημείων της περιοχής του νηπιαγωγείου, αλλά και φωτογραφίες μνημείων από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. 

Οι μαθητές/τριες μοιράζονται τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους από επισκέψεις, που ενδεχομένως έκαναν σε κάποια μνημεία στο παρελθόν.

Γίνονται ερωτήσεις του τύπου: «Πρέπει να φροντίζουμε τα μνημεία και για ποιους λόγους;», «Πρέπει να διατηρηθούν στο χρόνο, να μας θυμίζουν μία επέτειο ή κάποιους ήρωες;», «Με ποιους τρόπους θα μπορούσαμε να τα φροντίζουμε;»

Δραστηριότητα 2: Νοιάζομαι και σέβομαι τα μνημεία

Μιλάμε για το πώς τα σκουπίδια επηρεάζουν την ομορφιά των μνημείων και τη γειτονιά μας αλλά και για τον σεβασμό που πρέπει να έχουμε απέναντι στα μνημεία και τους χώρους της γειτονιάς όπου ζούμε.

Χρησιμοποιούμε ερωτήσεις του τύπου: «Ποιοι μπορεί να λερώνουν ή να βρωμίζουν τα μνημεία;», «Με ποιους τρόπους τα λερώνουν;», «Ποιοι πιστεύετε ότι τα καθαρίζουν;», «Τι μπορούμε να κάνουμε όλοι και όλες εμείς για να βοηθήσουμε;».

2η Φάση: Προετοιμασία/Σχεδιασμός (2 ώρες)

Στόχοι: Να σχεδιάσουν τα νήπια τρόπους δράσης για την καθαριότητα των μνημείων και να ευαισθητοποιηθούν βρίσκοντας λύσεις και αναπτύσσοντας τον σεβασμό που αρμόζει σε αυτά.

Δραστηριότητα 3: Καθαρά μνημεία χωρίς σκουπίδια

Δημιουργία ομάδων: Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να καθαρίσει ένα «μνημείο» κοντά στην περιοχή του νηπιαγωγείου. Εμείς ασχοληθήκαμε με το μνημείο της Ηρώς Κωνσταντοπούλου και το μπρούτζινο άγαλμα της Ειρήνης κρατώντας το περιστέρι στο χέρι της. Ένα παιδί από κάθε ομάδα, έκανε αναπαράσταση του μνημείου. Μία άλλη ομάδα «βρώμιζε» το μνημείο πετώντας σκουπίδια γύρω από αυτό και μία άλλη ομάδα το «καθάριζε», τοποθετώντας τα σκουπίδια σε σακούλες.

Κατασκευή αφισών: Τα νήπια ζωγραφίζουν ατομικές αφίσες με συνθήματα: «Φροντίζουμε τα μνημεία», «Η γειτονιά μας καθαρή», «Όχι σκουπίδια, όχι πλαστικά!», χρησιμοποιώντας χαρτιά Α4, μαρκαδόρους και ανακυκλώσιμα υλικά αν θέλουν.

Σχεδιασμός δράσης: Συζητάμε για το πώς θα γίνει η «καθαριότητα» στην αυλή του νηπιαγωγείου. Αποφασίζουμε όλοι μαζί για τη χρήση κάδων (π.χ. ένας κάδος για χαρτί, μία σακούλα για πλαστικό) και για την οργάνωση της συλλογής των απορριμμάτων. Χρησιμοποιήθηκαν οι κάδοι ανακύκλωσης του σχολείου και τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια που έφεραν οι γονείς από την αρχή υλοποίησης της δράσης. Λόγω βροχής η δράση έγινε μέσα στην τάξη.

3η Φάση: Υλοποίηση (3 ώρες)

Στόχοι: Να  μάθουν τα νήπια να εφαρμόζουν τις ιδέες τους με πρακτικό τρόπο και να αποκτούν γνώσεις μέσα από τη συμμετοχή και τη διασκέδαση.

Δραστηριότητα 4: Δημιουργώ το μνημείο καθαριότητας

Συμβολική καθαριότητα: Μέσα στην τάξη του νηπιαγωγείου, τοποθετούμε «σκουπίδια» από χαρτί, πλαστικό και αλουμίνιο που έφεραν οι γονείς αλλά και από φυσικά υλικά (κλαδιά, φύλλα κ.λπ.) που μάζεψαν τα παιδιά στην αυλή. 

Τα παιδιά μαζεύουν τα σκουπίδια, ομαδοποιώντας τα και στη συνέχεια διαχωρίζοντας τα στους κατάλληλους κάδους ή σε σακούλες. Δημιουργήσαμε την ομάδα του μπλε κάδου ανακύκλωσης χαρτιού του νηπιαγωγείου και τις ομάδες του πλαστικού, του αλουμίνιου και του χαρτιού σε σακούλες.

Δημιουργία «μνημείου καθαριότητας»: Με τα φυσικά υλικά που βρήκαν (φύλλα, κλαδιά κ.λπ.), φτιάχνουν ένα μικρό «μνημείο καθαριότητας». Στολίζουν το μνημείο με συνθήματα που έχουν γράψει.

4η Φάση: Επικοινωνία/Διάχυση (2 ώρες)

Στόχοι: Να επικοινωνήσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες τα αποτελέσματα της δράσης τους και να συμμετέχουν σε δημιουργικές πρακτικές.

Δραστηριότητα 5: Δημιουργώ οπτικοακουστικό υλικό

Δημιουργία ιστορίας: Φτιάχνουμε όλοι μαζί μια ιστορία για τη δράση, με ήρωες τα ίδια τα παιδιά. Η νηπιαγωγός καταγράφει την ιστορία, όπως την αφηγήθηκαν και στη συνέχεια την ζωγραφίζουν.

5η Φάση: Αναστοχασμός (1 ώρα)

Στόχοι: Να εκφράσουν τα νήπια τα συναισθήματα τους και να αξιολογήσουν μεταξύ τους τις δράσεις που υλοποίησαν.

Δραστηριότητα 6: Το δικό μας κολλάζ

Συζητάμε με τα παιδιά τα αποτελέσματα όλων των δράσεων και απαντούν σε ερωτήσεις που τους θέτει η νηπιαγωγός, του τύπου: «Τι σας άρεσε περισσότερο;», «Τι πιστεύετε ότι καταφέραμε με τις δράσεις μας;», «Πώς νιώσατε συμμετέχοντας;», «Τι θα ξαναδημιουργούσατε από τα παρακάτω: αφίσα, ημερολόγιο ή ιστορία;».

Το κάθε παιδί ζωγραφίζει ό,τι του άρεσε από τις δράσεις που υλοποιήσαμε.  

ΤΜΗΜΑ Α2 

1η Φάση: Διερεύνηση

Δραστηριότητα 1: «Ζωγραφίζω ένα από τα μνημεία της γειτονιάς μου (Ηλιούπολη)»

Τα παιδιά επέλεξαν και ζωγράφισαν ένα γνωστό μνημείο της περιοχής, εστιάζοντας στα χαρακτηριστικά του και στη σημασία του για τη γειτονιά.

 

Δραστηριότητα 2: «Ανακαλύπτω τη γειτονιά μου κι εντοπίζω τα προβλήματα»

Μέσα από έναν χάρτη της Ηλιούπολης, τα παιδιά εντόπισαν περιοχές με ρύπανση και σκουπίδια, έκοψαν φωτογραφίες σκουπιδιών και τις κόλλησαν στα σημεία αυτά, κάνοντας τις πρώτες παρατηρήσεις για την ανάγκη φροντίδας του δημόσιου χώρου.

 2η Φάση: Προετοιμασία / Σχεδιασμός

Δραστηριότητα 3: «Ζωγραφίζω τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι ρυπαίνουν τα μνημεία»

Μέσα από φωτογραφίες μνημείων από όλο τον κόσμο, τα παιδιά αποτύπωσαν εικαστικά τρόπους ρύπανσης (σκουπίδια, γκράφιτι, βανδαλισμούς κ.ά.), ξεκινώντας τη συζήτηση για λύσεις.

 Δραστηριότητα 4: «Ταξινομώ τα σκουπίδια: Ανακυκλώσιμο ή μη»

Τα παιδιά έκοψαν και κόλλησαν απορρίμματα στις κατάλληλες στήλες, ξεχωρίζοντας οργανικά και ανακυκλώσιμα υλικά.

 

Δραστηριότητα 5: «Μυστικοί πράκτορες ανακύκλωσης»

Τα παιδιά χρωμάτισαν τους κάδους ανακύκλωσης με τα σωστά χρώματα (μπλε – χαρτί, κίτρινο – πλαστικό, πράσινο – γυαλί, γκρι – μέταλλο), αναλαμβάνοντας ρόλους υπεύθυνων ανακύκλωσης.

 

3η Φάση: Υλοποίηση

Δραστηριότητα 6: Συμβολική δράση καθαριότητας

Στην αυλή του σχολείου, διασκορπίστηκαν ανακυκλώσιμα υλικά. Τα παιδιά, οργανωμένα σε ομάδες, τα συνέλεξαν και τα τοποθέτησαν σε μεγάλες σακούλες, συμμετέχοντας συμβολικά στον καθαρισμό ενός δημόσιου χώρου.

 

4η Φάση: Επικοινωνία / Διάχυση

Δραστηριότητα 7: «Με μια αφίσα αλλάζουμε τον κόσμο γύρω μας»

Τα παιδιά σκέφτηκαν και έγραψαν συνθήματα για την καθαριότητα και την προστασία των μνημείων και της γειτονιάς. Σχεδίασαν πανό διαμαρτυρίας, ενισχύοντας την έκφραση κοινωνικού μηνύματος.

Δραστηριότητα 8: «Μνημεία χωρίς σκουπίδια – η δική μου λύση»

Κάθε παιδί αποτύπωσε εικαστικά μία δική του πρόταση για το πώς μπορούμε να διατηρούμε τα μνημεία και τη γειτονιά καθαρά.

5η Φάση: Αναστοχασμός

Δραστηριότητα 9: «Η ιστορία της καθαρής γειτονιάς μας»

Δημιουργήθηκε από κοινού μια κοινωνική ιστορία με πρωταγωνιστές τα ίδια τα παιδιά, που αναλαμβάνουν δράση για την καθαριότητα της γειτονιάς. Στη συνέχεια, την εικονογράφησαν.